W sierpniu 1971 roku w podziemiach Uniwersytetu Stanforda w słonecznej Kalifornii dobrze zapowiadający się doktor psychologii Philip Zimbardo wraz z grupą współpracowników przeprowadził skromny, genialny w swej prostocie eksperyment, który przeszedł do historii jako Stanfordzki Eksperyment Więzienny (SPE, czyli Stanford Prison Experiment). Zaplanowany na dwa tygodnie, został on z konieczności przerwany szóstego dnia, a jego szokujące wyniki przerosły najśmielsze oczekiwania dosłownie wszystkich: jego uczestników, przeprowadzających go badaczy, całe środowisko naukowe i w ogóle każdego, kto o nim kiedykolwiek usłyszał. Keep Reading →
Suzanne O’Sullivan: Wszystko jest w twojej głowie. Opowieści o chorobach psychosomatycznych
Wszystko jest w twojej głowie. Opowieści o chorobach psychosomatycznych Suzanne O’Sullivan to świetnie napisana książka. Autorka w sposób wyjątkowo przejrzysty porządkuje wiedzę na temat zaburzeń psychosomatycznych, która dla większości czytelników okaże się prawdopodobnie zupełnym novum, nawet jeśli przed jej przeczytaniem myśleli zgoła inaczej. Przede wszystkim jednak jest zajmująca opowieść o jej trudnej pracy z kilkoma pacjentami dotkniętymi tym niezwykłym zaburzeniem. Keep Reading →
Robert B. Cialdini, Steve J. Martin, Noah J. Goldstein: Mała wielka zmiana. Jak skutecznie wywierać wpływ
Już w swoich wcześniejszych publikacjach Robert B. Cialdini wielokrotnie podkreślał, że żyjemy w niesłychanie skomplikowanym otoczeniu, zapewne najbardziej złożonym i najszybciej się zmieniającym w dziejach ludzkości i żeby sobie z tym poradzić, musimy „chodzić na skróty”. Oznacza to, że z konieczności coraz częściej kierujemy się tzw. utrwalonymi wzorcami reakcji, czyli różnymi automatycznymi, mechanicznymi, stereotypowymi odruchami, co odbywa się kosztem przemyślanego (kontrolowanego) przetwarzania informacji i podejmowania na jego podstawie racjonalnych decyzji, dotyczących naszego życia. Jak przekonuje Cialdini, nie mamy na to ani czasu, ani energii, ani sposobności. Co więcej, wszystko wskazuje na to, że nasze uzależnienie od wskaźników automatycznie sterujących naszym zachowaniem będzie – w miarę wzrostu liczby i stopnia złożoności atakujących nas bodźców – w przyszłości sukcesywnie rosnąć. Keep Reading →
Moustafa Safouan: Cztery lekcje psychoanalizy. Metoda Lacana
Kiedy wpada mi w ręce kolejna książka na temat myśli Jacquesa Lacana, jestem jednocześnie podekscytowany i zdystansowany. Podekscytowany, bo mam nadzieję, że dowiem się czegoś nowego o ludzkiej psychice – a niektóre koncepcje Lacana wydają mi się naprawdę odkrywcze. Zdystansowany, bo obawiam się, że zamiast poznawać ludzką psychikę będę się trudził nad rozszyfrowaniem tego, co się właściwie do mnie mówi. Tak też było z książką Moustafy Safouana Cztery lekcje psychoanalizy. Metoda Lacana. Z jednej strony bardzo ciekawa rzecz, z drugiej pełna skrótów myślowych i dygresji, nie zawsze łatwych – zwłaszcza dla laików – do zrozumienia bez znajomości szerszego kontekstu. A atłasowa czapeczka ze srebrnym chwostem na czubku dla tego, kto zna cały kontekst myśli Jacquesa Lacana, razem z wszystkimi do niej przypisami, interpretacjami i komentarzami innych autorów. Keep Reading →
Człowiek, istota racjonalizująca – Jonathan Haidt, Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka? (recenzja)
1 To emocjonalny pies macha racjonalnym ogonem, a nie odwrotnie – takim mniej więcej stwierdzeniem Jonathan Haidt sprawił, że odzyskałem wiarę we własny rozum tudzież naukową intuicję. Wziąwszy się bowiem jakiś czas temu za systematyczne studiowanie psychologii z rosnącym przerażeniem konstatowałem, że nauka ta traktuje człowieka jako myślącą maszynę, która zajmuje się beznamiętnym i racjonalnym przetwarzaniem docierających do niej informacji, w znikomym zaś stopniu zajmują ją kwestie emocji, myślenia intuicyjnego czy procesów nieświadomych. Będąc ukształtowany przez lekturę takich autorów jak Freud (i inni psychoanalitycy), Hume czy Nietzsche, nijak nie mogłem tego zrozumieć. Keep Reading →