Efekt potwierdzania (słownik)

Szczególnie częstym przejawem tendencyjności w myśleniu jest efekt potwierdzania, właściwa wszystkich ludziom skłonność do zapamiętywania zdarzeń, które potwierdzają nasze przekonania i do ignorowania dowodów zaprzeczających im. Efekt potwierdzania wyjaśnia, dlaczego zwolennicy astrologii zapamiętują te przepowiednie, które wydają się trafne, zapominają zaś o tych błędnych. Efekt potwierdzania wyjaśnia także, dlaczego hazardziści lepiej zapamiętują swoje wygrane niż przegrane. A oto jeszcze jeden przykład. W wykonanym tuż przed ostatnimi wyborami prezydenckimi zdumiewającym badaniu z wykorzystaniem skanowania pracy mózgu, osoby posiadające zdecydowane poglądy polityczne wysłuchiwały sprzecznych z tymi poglądami twierdzeń wygłaszanych przez jednego ze swych ulubionych polityków. Okazało się, że w tej sytuacji obwód związany z rozumowaniem nagle się wyłączał, aktywne zaś pozostawały obszary mózgu związane przede wszystkim z przetwarzaniem emocji. To tak, jakby ich mózg wołał: „Nie chcę wiedzieć niczego sprzecznego z moimi przekonaniami”. Przedstawione badanie dostarcza silnych dowodów świadczących o tym, że mózg może fizycznie przełączyć się na „tryb efektu potwierdzania”, kiedy konfrontuje się z dowodami sprzecznymi z własnymi przekonaniami. PKK I 31.

Tendencyjność emocjonalna – skłonność do dokonywania sądów na podstawie postaw i uczuć, a nie na podstawie racjonalnej analizy dowodów. PKK I 31.

Efekt potwierdzania – tendencja do zwracania uwagi na te dowody, które dopełniają i potwierdzają nasze przekonania lub oczekiwania, przy jednoczesnym ignorowaniu pozostałych dowodów. PKK I 31.

Autorzy: Philip G. Zimbardo, Robert L. Johnson, Vivian McCann
Tytuł: Psychologia. Kluczowe koncepcje, t. 1. Podstawy psychologii
Tytuł oryginału: Psychology: Core Concepts
Tłumaczenie: Aleksandra Gruszka, Dorota Karwowska, Aleksander Wojciechowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce i data wydania: Warszawa 2011
Liczba stron: 298
ISBN: 978-83-01-16241-2