Ingracjacja (ingratiation)

Czym jest ingracjacja?

Ingracjacja w ujęciu psychologicznym to strategia zachowania, której celem jest zdobycie aprobaty, sympatii lub przychylności innych osób poprzez pochlebstwa, komplementy, dostosowywanie się do ich poglądów lub zachowań. Osoba stosująca ingracjację stara się wywrzeć pozytywne wrażenie, często celowo manipulując swoim zachowaniem w taki sposób, aby zyskać korzyści społeczne lub zawodowe.

Ingracjacja obejmuje różne techniki, takie jak:

• Pochlebstwa – przesadne komplementowanie drugiej osoby, aby zyskać jej przychylność.
• Zgodność z opiniami – dostosowywanie się do przekonań i opinii rozmówcy.
• Samoponiżanie się – umniejszanie swoich sukcesów, by wydać się bardziej skromnym lub wzbudzić sympatię.

W psychologii ingracjacja jest często analizowana jako forma wpływu społecznego, która pozwala na budowanie relacji i uzyskiwanie akceptacji, choć w niektórych przypadkach może być postrzegana jako manipulacyjna lub nieszczera.

Definicje

Ingracjacja (ingratiation) – podlizywanie się, taktyka autoprezentacji polegająca na pozyskiwaniu cudzej sympatii przez pochlebstwa, przysługi, eksponowanie podobieństwa poglądów i własnych sympatycznych cech. WPS 535.    

Ingracjacja (ingratiation) – forma autoprezentacji obliczona na zwiększenie własnej atrakcyjności w oczach drugiej osoby. Po raz pierwszy badana eksperymentalnie na początku lat 60. XX w. przez amerykańskiego psychologa Edwarda Ellswortha Jonesa (1926-93), który zaobserwował trzy główne klasy taktyk powszechnie stosowanych przez ingracjatorów zmotywowanych do zdobycia przychylności osoby docelowej: podwyższanie samooceny osoby docelowej, polegające na schlebianiu jej i komplementowaniu; konformizm w zakresie opinii, kiedy ingracjator udaje, że podziela nastawienie osoby docelowej, dotyczące istotnych kwestii; pozytywna autoprezentacja, w której ingracjatorzy obu płci podkreślają swoje najbardziej atrakcyjne cechy, bagatelizując swoje słabe strony. CS 275-276.

Dodatkowo, jeśli pozwalają na to okoliczności, ingracjatorzy często oddają przysługi osobie docelowej. Badanie wykazało, że te taktyki są często skutecznym narzędziem wzbudzania sympatii, a osiągnąwszy cel, ingracjatorzy często nabierają przekonania, przypuszczalnie z próżności, że nie stosowali żadnych taktyk. (łac. in + gratia łaska). CS 276.

Ingracjacja – proces polegający na tym, że jednostka stara się przypodobać jakiejś osobie, wychwala ją, schlebia jej, chcąc wzbudzić jej sympatię do siebie lub pragnąc nią manipulować. Ingracjacja stanowi jedną z technik autoprezentacji. SS 110.

Wypisy z literatury psychologicznej

Druga duża grupa taktyk autoprezentacji to taktyki zdobywczo-asertywne ukierunkowanie na zbudowanie, pozyskanie i utrwalenie jakiejś nowej tożsamości naszej osoby. Pierwsza z nich to ingracjacja – wkradanie się w cudze łaski czy też pozyskiwanie sympatii poprzez: 1) prezentowanie własnych – niekoniecznie istniejących – cech wzbudzających sympatię; 2) schlebianie innym i prawienie im komplementów; 3) konformizm, czyli prezentowanie opinii podobnych do poglądów partnera; 4) wyświadczanie przysług. WPS 169.

Asertywne taktyki autoprezentacji (assertive self-presentation): zachowania autoprezentacyjne ukierunkowane na zbudowanie, pozyskanie, utrwalenie jakiejś nowej tożsamości naszej osoby, głównie ingracjacja, autopromocja, autopromocja przez skojarzenie i świecenie przykładem. WPS 529-530.

Asertywno-zdobywcze taktyki autoprezentacji to zachowania ukierunkowane na zbudowanie, pozyskanie i utrwalenie jakiejś nowej tożsamości naszej osoby. Zachowania te motywowane są pragnieniem osiągnięcia sukcesu autoprezentacyjnego i pozostają charakterystyczne raczej dla osób o wysokiej samoocenie. Należą do nich ingracjacja, zastraszanie, autopromocja przez skojarzenie oraz świecenie przykładem. WPS 166.

Obronne taktyki autoprezentacji motywowane są pragnieniem uniknięcia autoprezentacyjnej porażki samoutrudnianie, wymówki, suplikacja, usprawiedliwienia i przeprosiny). Asertywno-zdobywcze praktyki autoprezentacji motywowane są pragnieniem sukcesu autoprezentacyjnego (ingracjacja, zastraszanie, autopromocja, autopromocja przez skojarzenie i świecenie przykładem). Autoprezentacja, szczególnie publiczna, prowadzi też do zmian w przekonaniach o samym sobie. WPS 173.

Codzienność dowodzi, że na ogół lubimy, gdy ktoś nas chwali. Tego rodzaju doświadczenia są wsparte ogromną liczbą badań psychologicznych, które potwierdzają, że jednym z najważniejszych motywów naszych działań jest poprawa dobrego mniemania o sobie. Motyw ten zresztą okazuje się uniwersalny kulturowo. Praktycy wpływu społecznego wykorzystują tę oczywistą zasadę do swoich celów. Wkradanie się w czyjeś łaski, zwane od dawna w psychologii ingracjacją, związane jest między innymi z mówieniem komplementów. Tak więc bez względu na to, czy informacje są prawdziwe, czy nie, preferujemy otrzymywanie pozytywnych opinii na swój temat. Motyw ten nazywa się w psychologii autowaloryzacją. JPP 46.

Słownik: wykaz pojęć Bibliografia: wykaz skrótów