Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. Magdalena Saryusz-Wolska

Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska

Książka Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka pod redakcją Magdaleny Saryusz-Wolska to zbiór rewelacyjnych tekstów niemieckich badaczy na temat pamięci. W znakomitej większości są to prace odkrywcze, napisane z żelazną logiką i w sposób wnikliwy ukazujące niebywale skomplikowany mechanizm, jakim jest ludzka pamięć. Niejedno was w tej książce zaskoczy, ale też wiele wyjaśni. Polecam także fachowy, erudycyjny wstęp redaktorki tomu.

Grzegorz Tomicki

Pamięć należy do kluczowych pojęć współczesnej nauki, którym – w różnych znaczeniach – posługują się przedstawiciele najróżniejszych dyscyplin: począwszy od informatyki (pamięć komputera), przez neurobiologię, psychologię, socjologię, filozofię, historię, aż do kulturoznawstwa czy literaturoznawstwa. Stanowi ona zatem jeden z najczęściej przywoływanych terminów, choć zwykle stosowanych w różnych kontekstach.

Niemniej coraz więcej zwolenników ma teza o narastającym współcześnie rozkwicie pamięci (memory boom) i o zwrocie pamięciowym (memory turn), który sygnalizowałby równie istotne przemiany humanistyki co wcześniejsze zwroty: lingwistyczny, przestrzenny czy obrazowy. Niektórzy autorzy są ostrożniejsi, postulując nie osobny przełom, lecz nowy paradygmat badawczy.

Można zaryzykować stwierdzenie, że najwięcej kontrowersji wywołuje dziś polityczny wymiar pamięci, a problemowi jej instrumentalizacji przez przedstawicieli władzy poświęca się w ostatnich latach szczególnie wiele uwagi.

Szczególną cechą niemieckiego dyskursu publicznego są debaty toczone na łamach najpoczytniejszych periodyków, a także w książkach, audycjach radiowych i telewizyjnych oraz podczas otwartych paneli dyskusyjnych i oficjalnych przemówień. W całym powojennym okresie wiele z wygłoszonych w ten sposób opinii wywoływało głośne kontrowersje, zachęcając licznych dyskutantów do zabierania głosu.

Wśród nich znajdowali się zarówno dziennikarze i publicyści, jak również politycy oraz filozofowie i pisarze. Prowadzono więc debaty, trwające nieraz wiele miesięcy, i dokumentowano je później w obszernych publikacjach.

Ten charakterystyczny dla powojennych Niemiec (zachodnich) typ dyskursu publicznego określany bywa „kulturą debat”, w której udział brali – i nadal biorą – przedstawiciele środowisk intelektualnych, niezależnie od ich sympatii politycznych, natomiast główny temat dyskusji to zwykle stosunek narodu i państwa niemieckiego do okresu Trzeciej Rzeszy, w szczególności do Holokaustu i pozostałych zbrodni nazistowskich.

Magdalena Saryusz-Wolska

Redakcja: Magdalena Saryusz-Wolska
Tytuł: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka i
Wydawnictwo: Universitas
Miejsce i data wydania: Kraków 2009
Format: A5
Liczba stron: 500
Okładka: Miękka
ISBN: 97883-242-1360-3
ISBN e-book: 97883-242-1469-3