Stephen W. Porges: Neurofizjologiczne podstawy emocji i przywiązania w teorii poliwagalnej

Neurofizjologiczne podstawy emocji i przywiązania w teorii poliwagalnej to zbiór tekstów Stephena Porgesa z czterdziestu lat jego imponującej pracy badawczej. Dowiemy się z nich między innymi, jak powstawała jego przełomowa teoria, mająca dziś zastosowanie w leczeniu niemal wszystkich zaburzeń psychicznych.

W myśl teorii poliwagalnej emocje i zachowanie człowieka mają podłoże biologiczne i w ogóle wszystko, co dzieje się w ciele, w ten czy inny sposób sprzężone jest z naszym życiem psychicznym. Bez uchwycenia tej wzajemnej zależności rozumienie ludzkiej psychiki byłoby w zasadzie niemożliwe. Autor kładzie szczególny nacisk na związek autonomicznego układu nerwowego z takimi naszymi dyspozycjami jak zaangażowanie społeczne, zaufanie i poczucie bliskości.

Teoria poliwagalna Porgesa swoją nazwę zawdzięcza jednemu z nerwów czaszkowych – nerwowi błędnemu (ang. vagus nerve), który odgrywa kluczową rolę w biologicznym uwarunkowaniu emocji człowieka i jego społecznego funkcjonowania. Mocno upraszczając, można powiedzieć, że nerw błędny, a ściślej cały autonomiczny układ nerwowy jest łącznikiem pomiędzy naszą fizjologią a psychiką. Oddziałując na niego w określony sposób, możemy zatem modyfikować nasze psychiczne skłonności, zwłaszcza te społeczne, od których w dużej mierze zależy nasza psychiczna kondycja czy też po prostu jakość naszego życia.

Książka skierowana jest do psychoterapeutów, ale z jej lektury skorzystają z pewnością wszyscy pasjonaci psychologii, w szczególności zainteresowani neuropsychologią, psychofizjologią i procesami rozwojowymi. Ale nie tylko oni. Integralną częścią teorii poliwagalnej jest także ewolucyjna wizja człowieczeństwa, jaką proponuje jej autor. Wizja niezwykle ciekawa, odkrywcza i inspirująca. A skoro jest to książka – jak by nie było – o nas, jest także dla nas. Ja w każdym razie tak ją odbieram. I choć jest to lektura miejscami wymagająca, to w miarę czytania sprawia coraz większa satysfakcję.

Grzegorz Tomicki

Autor: Stephen W. Porges
Tytuł: Neurofizjologiczne podstawy emocji i przywiązania w teorii poliwagalnej
Tytuł oryginału: The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-regulation
Przekład: Aleksander Gomola
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Miejsce i data wydania: Kraków 2021
Liczba stron: 544
Format: 15,5×23 cm
Oprawa: Miękka ze skrzydełkami
ISBN: 9788323349310

Stephen W. Porges jest twórcą zaprezentowanej w 1994 roku teorii poliwagalnej, łączącej ewolucję autonomicznego układu nerwowego ssaków z zachowaniem społecznym i podkreślającej rolę stanu fizjologicznego w problemach z zachowaniem i zaburzeniach psychiatrycznych. Teoria poliwagalna jest dzisiaj podstawą innowacyjnych form terapii uwzględniających mechanizmy fizjologiczne leżące u podstaw symptomów obserwowanych w wielu zaburzeniach psychicznych, fizycznych i behawioralnych. W 2018 roku prof. Porges został laureatem nagrody Pioneer Award przyznawanej przez Amerykańskie Towarzystwo Psychoterapii Somatycznej (United States Association for Body Psychotherapy). Opublikował ponad dwieście pięćdziesiąt recenzowanych artykułów naukowych z takich dziedzin, jak anestezjologia, inżynieria biomedyczna, fizjologia wysiłku fizycznego, neurologia, psychiatria, psychologia oraz badanie i terapia uzależnień.