Cosimo Schinaia: Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila
Kiedy za jakieś zagadnienie – zazwyczaj z zakresu psychopatologii – zabierają się psychoanalitycy, możemy być niemal pewni, że ich analizy i interpretacje nie ograniczą się do obszaru klinicznego. Przeciwnie, rozpatrzą oni problem na szeroko zakreślonym tle społeczno-kulturowym, wychodząc ze słusznego – moim zdaniem – założenia, że nie można scharakteryzować części bez uchwycenia jej relacji z większą całością, która tę część konstytuuje. Nic w naturze ani w kulturze nie jest zawieszone w próżni. Każdy człowiek jest częścią jakiejś społeczności. Każde zaburzenie jest częścią pewnej struktury psychicznej, ta zaś jest uwarunkowana jeszcze szerszym kontekstem uwarunkowań zewnętrznych.
Autorzy książki Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila – a są nimi Cosimo Schinaia i jego zespół – prezentują takie właśnie, szerokie, kontekstowe podejście do zjawiska pedofilii. Zdecydowali się nie tylko przeanalizować materiał kliniczny, ale też zbadać pierwiastki pedofilne w różnych obszarach wiedzy i kultury, w tym w takich dziedzinach jak malarstwo i fotografia, mit i baśń, powieść i kino. Stąd świetny rozdział poświęcony wybranym dziełom m.in. Fiodora Dostojewskiego, Vladimira Nabokova, Tomasza Manna, Marguerite Yourcenar, Mario Vargasa Llosy czy Isabel Allende.
Przyjęta przez badaczy metoda, choć bez wątpienia owocna, przyniosła jednak też i mniej pozytywne skutki, jak to zostało szczegółowo opisane w ostatnim rozdziale, w którym zespół dokonuje post factum pouczającej autoanalizy własnych zachowań. W trakcie pracy okazało się mianowicie, że poświęcanie zbyt wiele czasu na analizowanie różnych innych dziedzin wiedzy, kosztem obszaru klinicznego, zwiększyło ryzyko unikania i stanowiło formę poszukiwania znieczulenia na trudne uczucia, nieuchronnie pojawiające się w bezpośredniej relacji z pacjentem. Słowem, łatwiej i przyjemniej było sobie poteoretyzować na temat baśni czy mitu niż narażać się na poważny dyskomfort podczas pracy terapeutycznej z pedofilem.
Ostatecznie jednak dzięki takim, a nie innym wyjściowym założeniom – oraz komplikacjom, które wynikły z nich w trakcie badań – książka Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila zyskała swoistą wewnętrzną dynamikę. Rozpoczynają ją bowiem cokolwiek abstrakcyjne rozważania na temat kulturowych paradygmatów (baśnie, mity, artefakty itp.), kończą zaś rozdziały opisujące konkretne przypadki kliniczne oraz emocjonalną autoanalizę zespołu badaczy. Inaczej mówiąc, rzecz zaczyna się niczym nudnawa naukowa dysertacja, kończy natomiast jak niesamowicie wciągająca powieść, przy czytaniu której przechodzą nam ciarki po grzbiecie.
Grzegorz Tomicki
Do rąk czytelników trafia kolejna publikacja poświęcona pedofilii. W porównaniu z innymi ma ona szczególny charakter, gdyż ukazuje perspektywę psychoanalityczną, mało w Polsce znaną i docenianą. Większość wydanych u nas prac na temat pedofilii rozpatruje ją w ujęciu medycznym, socjologicznym i psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Perspektywa psychoanalityczna oferuje nowe i bardzo specyficzne ujęcie tego zjawiska. Na czym polega jej inność? Przede wszystkim na wnikliwym i głębokim wejściu w świat psychiki pedofila, na analizie wczesnych uwarunkowań pedofilii i osobowości pedofilów – czego najlepszym przykładem są opisy relacji pedofilnych, kontaktu z pacjentami i przebiegu terapii.
W analizie relacji pedofilnych autorzy podkreślają znaczenie mitu wiecznej młodości, idealizację dziecięcego ciała i piękna, zacieranie różnicy wieku, kruchość natury narcystycznej, właściwą pedofilowi potrzebę bycia dzieckiem i unikania spotkania ze światem dorosłych. Interesujące są rozważania na temat seksualizacji, perwersji versus perwersyjności oraz znaczenia redukcji postawy zaprzeczania u pedofilów w trakcie terapii.
Świetny jest opis pracy zespołu terapeutycznego. Okazuje się, że po fazie początkowego entuzjazmu nastąpił rozłam wśród terapeutów na aktywnych i biernych, a problemem stało się przełamywanie poczucia dyskomfortu i wstrętu do pacjentów. Podobnych problemów doświadczają nasi terapeuci, na co wskazuje przebieg ich superwizji.
Na uwagę zasługuje obrona Zygmunta Freuda, któremu w wielu współczesnych publikacjach zarzuca się niedocenianie zachowań pedofilskich, a nawet zahamowanie rozwoju nauki w tym obszarze z powodu traktowania wspomnień pacjentów o doświadczeniu wykorzystania seksualnego w dzieciństwie jako fantazji, nie zaś rzeczywistości. Autorzy podkreślają, że to nie opory Freuda, lecz reakcje na jego badania były przyczyną bierności, jeśli chodzi o kontynuację tych badań. Warto w tym miejscu przywołać stwierdzenie Freuda, że dzieci są narażone na wykorzystanie seksualne częściej, niż się sądzi.
Kolejną wartością niniejszej książki są rozdziały poświęcone analizie mitologii, baśni, historii i powieści poruszających wątki dotyczące pedofilii. Owe rozdziały imponują erudycyjnością i wnikliwością analizy w ujęciu psychoanalitycznym. Szczególnie polecam analizę powieści Lolita Vladimira Nabokova i twórczości Fiodora Dostojewskiego.
Zbigniew Lew-Starowicz, ze wstępu do książki
Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila stanowi najbardziej aktualne i kompletne ujęcie różnych zagadnień dotyczących pedofilii, poczynając od jej kulturowych i społecznych korzeni, przez historyczny i literacki punkt widzenia oraz ewolucję pojęcia „pedofilia” w medycynie i psychiatrii, aż po psychoanalityczne badania struktury i terapie. Autor, opierając się na doświadczeniach sześciorga specjalistów – psychologów i psychiatrów praktyków – opisuje skuteczne interwencje terapeutyczne, przypadki perwersji i perwersyjności pedofilnej, a także specyfikę relacji terapeutycznej. Zwraca uwagę na fakt, że jedynie zrozumienie, kim jest, czego chce i co czuje pedofil oraz jakie są powody jego zachowania, pozwoli zbliżyć się do jego świata, a tym samym wdrożyć efektywne metody terapeutyczne i prewencyjne. Książka wypełnia lukę w literaturze psychoanalitycznej dotyczącej psychopatologii pedofilii. Jest nieocenionym źródłem wiedzy dla specjalistów z zakresu seksuologii, psychiatrii, psychoterapii, psychologii klinicznej, pedagogiki i prawa.
Nota wydawcy
Autor: Cosimo Schinaia
Tytuł: Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila
Przekład: Ilona Jurkiewicz-Buchała
Wydawca: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne / GWP
Miejsce i data wydania: Sopot 2017
Liczba stron: 400
Cosimo Schinaia – psychiatra, wieloletni dyrektor Centrum Zdrowia Psychicznego w Genui, psychoanalityk szkoleniowy i superwizor Włoskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego oraz członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego. Jego zainteresowania obejmują relacje między psychoanalizą i psychiatrią, a także komunikację psychoanalizy z innymi dyscyplinami naukowymi. Publikuje wyniki swoich badań w czasopismach krajowych i zagranicznych.
Dzięki obszernej, dobrze udokumentowanej naukowo-kulturowej pracy badawczej Cosimo Schinaia odważnie rozszerza zakres psychoanalitycznych poszukiwań o obszar jak dotąd rzadko badany przez specjalistów. Niniejsza książka odgrywa w tym bardzo ważną rolę, ponieważ potwierdza teoretyczno-kliniczny rozwój współczesnej psychoanalizy, zdolnej do rozjaśnienia najciemniejszych i najbardziej niepokojących zakamarków ludzkiej psychiki.
Stefano Bolognini
prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego
Polecamy recenzję:
Inspeerio – portal i centrum praktyków psychologów
Dodaj komentarz