Spis treści
Czym jest całkowita prezentacja?
Całkowita prezentacja (total task presentation) to technika stosowana w psychologii behawioralnej, a zwłaszcza w nauczaniu umiejętności. Polega ona na tym, że uczysz się wykonywania całego zadania od początku do końca, zamiast rozkładać je na drobne kroki. Wyobraź sobie, że uczysz się gotować nową potrawę – zamiast najpierw skupiać się tylko na krojeniu warzyw, a potem na smażeniu, przechodzisz przez cały proces od razu, od przygotowania składników po podanie gotowego dania.
Technika ta jest często wykorzystywana w pracy z dziećmi, osobami z trudnościami poznawczymi, ale również w codziennym życiu, gdy chcesz szybko nauczyć się czegoś nowego.
Jak działa całkowita prezentacja?
W praktyce całkowita prezentacja polega na jednoczesnym skupieniu się na wszystkich etapach zadania, przy jednoczesnym wsparciu osoby uczącej się. Ważne jest, aby osoba ucząca się miała możliwość obserwacji, praktyki i otrzymywania informacji zwrotnych. Na przykład jeśli uczysz kogoś, jak posprzątać mieszkanie, pokazujesz kolejność działań – od wyniesienia śmieci, przez odkurzanie, aż po mycie podłóg – i zachęcasz do powtarzania całego procesu.
Taka metoda nauki zakłada, że uczący się z czasem nabiera wprawy w każdym kroku, a zadanie staje się coraz bardziej zautomatyzowane. Dzięki temu zyskujesz lepsze zrozumienie całego procesu i jego sensu, zamiast skupiać się na izolowanych fragmentach.
Dlaczego całkowita prezentacja jest skuteczna?
Całkowita prezentacja działa, ponieważ pozwala ci na rozwijanie pełnego obrazu zadania, co może zwiększać motywację i zrozumienie. W przypadku metody krok po kroku łatwo się zniechęcić – szczególnie gdy uczysz się rzeczy wymagającej wielu etapów. Dzięki całkowitej prezentacji widzisz, jak wszystkie elementy zadania składają się na całość.
Co więcej, ta metoda często redukuje stres związany z nauką, ponieważ nie musisz czekać na kolejne kroki – od razu angażujesz się w całe zadanie. To też świetny sposób na uczenie się przez praktykę, bo od samego początku bierzesz udział w każdym aspekcie zadania.
Jak wykorzystać całkowitą prezentację w codziennym życiu?
Możesz stosować tę metodę w wielu sytuacjach – zarówno w pracy, jak i w domu. Oto kilka przykładów:
- Uczenie dziecka codziennych czynności
Jeśli uczysz dziecko, jak samodzielnie się ubierać, pokaż mu cały proces – od wyboru ubrania po zapięcie ostatniego guzika. Zamiast tłumaczyć każdy etap osobno, pozwól dziecku wykonać całe zadanie pod twoim okiem. - Nauka gotowania
Jak już wspomniano wcześniej, całkowita prezentacja to świetna metoda nauki gotowania. Przechodząc przez wszystkie etapy przepisu, lepiej zapamiętasz, co i w jakiej kolejności robić, zamiast skupiać się na pojedynczych krokach. - Wdrażanie nowych pracowników
W pracy ta metoda może być używana do szybkiego wprowadzenia nowych osób w obowiązki. Zamiast tłumaczyć pojedyncze aspekty stanowiska, pokaż im cały proces działania, np. jak obsłużyć klienta od początku do końca. - Uczenie się nowych umiejętności
Jeśli uczysz się czegoś nowego, jak np. jazdy na rolkach, lepiej od razu spróbować pełnej jazdy niż ćwiczyć tylko stanie na rolkach. W ten sposób szybciej złapiesz rytm i poczujesz, jak wszystko ze sobą współgra.
Kiedy warto wybrać inną metodę?
Całkowita prezentacja nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. Gdy zadanie jest bardzo skomplikowane lub wymaga nauki szczególnie trudnych umiejętności, czasem lepiej zastosować podejście krok po kroku (chaining). Na przykład gdy uczysz się gry na instrumencie, czasem łatwiej jest najpierw nauczyć się poszczególnych akordów, zanim złożysz je w pełną melodię.
Wypisy z literatury psychologicznej
Całkowita prezentacja (total task presentation) – procedura polegająca na nauczaniu wszystkich kroków tworzących łańcuch zachowań za każdym razem, gdy prezentowane jest zachowanie złożone. BWD 177.
Zachowanie (behavior) – wszystko, co jednostka mówi lub robi; także: reakcja. BWD 182.
Zachowanie złożone (complex behavior) – większe zachowanie tworzone przez łańcuchy mniejszych zachowań. BWD 183.
Stosowana analiza zachowania (SAZ) to dyscyplina naukowa skoncentrowana na utrwalaniu pozytywnych, sprzyjających adaptacji społecznej zachowań poprzez wprowadzanie w bezpośrednim otoczeniu jednostki zmian, które zachęcają ją do podejmowania zdrowych zachowań i zniechęcają ją do angażowania się w zachowania trudne. Ogólnie rzecz biorąc, SAZ pomaga zrozumieć, dlaczego określone zachowania się pojawiają, i dostarcza nam narzędzi do systematycznego modyfikowania zachowań istniejących, redukowania zachowań dezadaptacyjnych oraz uczenia dzieci nowych umiejętności. BWD 16.
