Autowaloryzacja

Co to jest autowaloryzacja?

Autowaloryzacja – utrzymywanie dobrego mniemania o sobie. JPP 55.

Codzienność dowodzi, że na ogół lubimy, gdy ktoś nas chwali. Tego rodzaju doświadczenia są wsparte ogromną liczbą badań psychologicznych, które potwierdzają, że jednym z najważniejszych motywów naszych działań jest poprawa dobrego mniemania o sobie. Motyw ten zresztą okazuje się uniwersalny kulturowo. Praktycy wpływu społecznego wykorzystują tę oczywistą zasadę do swoich celów. Wkradanie się w czyjeś łaski, zwane od dawna w psychologii ingracjacją, związane jest między innymi z mówieniem komplementów. Tak więc bez względu na to, czy informacje są prawdziwe, czy nie, preferujemy otrzymywanie pozytywnych opinii na swój temat. Motyw ten nazywa się w psychologii autowaloryzacją. JPP 46.    

Autowaloryzacja – konteksty

Dopiero w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku amerykański psycholog William B. Swann zapoczątkował nurt badań nad koncepcją autoweryfikacji, która każe nieco inaczej spojrzeć na jakoby powszechne dążenie do otrzymywania pozytywnych informacji o sobie. Według Swanna ludzie zestawiają ze sobą cudze i własne opinie na swój temat. Gdy oceny są zgodne, wówczas chcemy słuchać innych, nawet jeśli mówią o nas źle. Problem powstają wtedy, kiedy ich opinie o nas są niezgodne z naszym przekonaniem o własnym Ja. I tu dochodzimy do paradoksalnego zjawiska, które dotyczy osób mających negatywną koncepcję siebie (niską samoocenę). W takim przypadku preferowane są negatywne informacje na temat własnych zachowań czy cech. Według Swanna dzieje się tak dlatego, że motyw autoweryfikacji jest ważniejszy niż motyw otrzymywania pozytywnych informacji zwrotnych. JPP 47.

Okazuje się, że osoby, które myślą o sobie źle, generalnie są też nieprzyjaźnie odbierane przez otoczenie. Z jednej strony same prowokują swoim zachowaniem adekwatne do niego podejście, z drugiej zaś normy społeczne ograniczają komunikowanie wprost takim osobom szczerych opinii na ich temat. To z kolei zmniejsza szanse na otrzymanie informacji zwrotnej, która mogłaby skorygować zachowania nieuznawane społecznie. I tak oto motyw autoweryfikacji prowadzi do zamkniętego goła. Zrozumienie opisanego mechanizmu jest warunkiem przerwania łańcucha negatywnego myślenia o sobie i wynikających z tego negatywnych doświadczeń. Ogólniej można powiedzieć, że autoweryfikacja prowadzi do prawdziwej samowiedzy, a autowaloryzacja – do samowiedzy pozytywnej. Jak widać, autoweryfikacja w pewnych sytuacjach stoi w opozycji do potężnego motywu naszego działania, jakim jest utrzymywanie dobrego mniemania o sobie, czyli autowaloryzacja. JPP 55.