Efekt aureoli (halo effect)

Efekt aureoli / Halo effect – definicje

Efekt aureoli (halo effect) – tendencyjne nastawienie polegające na tym, że nasze korzystne lub niekorzystne wrażenie dotyczące danej osoby wpływa na nasze wnioski i oczekiwania odnoszące się do tej do tej osoby. ACI 417.

Wypisy z literatury psychologicznej

Reakcje na ludzi ładnych to przykład tego, co psychologowie nazywają zjawiskiem aureoli. Polega ono na tym, że jakaś pozytywna cecha człowieka opromienia swoim blaskiem wszystkie pozostałe jego cechy i decyduje o sposobie, w jaki widziany jest przez innych. Wiele danych dowodzi, że atrakcyjność fizyczna stanowić może źródło takiej właśnie aureoli. Na przykład mamy automatyczną skłonność do przypisywania ludziom ładnym takich pochlebnych cech, jak utalentowane, sympatyczność, uczciwość i inteligencja. CWW 191.

Pewne studium nad kanadyjskimi wyborami parlamentarnymi z roku 1974 wykazało, że przystojni kandydaci na posłów uzyskiwali dwa i pół razy więcej głosów niż kandydaci pozbawienie tej cnoty. Sami wyborcy zdają się jednak nie dostrzegać własnego ulegania wyglądowi polityka. Aż 73% kanadyjskich wyborców gorąco zaprzeczało takiej możliwości, a jedynie 14% w ogóle ją dopuszczało. CWW 191.

Efekt aureoli, efekt halo – psychologiczna tendencja występująca w procesie spostrzegania (oceniania) ludzi; polegająca na przypisywaniu im wielu pozytywnych cech i niedostrzeganiu ich cech negatywnych (domniemaniu ich braku), jeśli wcześniej zostali pod jakimś względem ocenieni pozytywnie lub wywarli ogólne pozytywne wrażenie (efekt aureoli), i analogicznie — na przypisywaniu cech negatywnych (przy niedocenianiu pozytywnych) osobom mającym jakąś wcześniej poznaną cechę wyraźnie negatywną (efekt diabelski), z drugiej jednak strony, jak wykazały badania, ludzie są bardziej skłonni przypisać cechy pozytywne osobom postrzeganym generalnie jako negatywne niż cechy negatywne osobom postrzeganym jako pozytywne (co zostało określone jako efekt Polyanny); z tego względu obraz osób nieakceptowanych (negatywnych) bywa zwykle bardziej złożony (niespójny, ambiwalentny) niż osób akceptowanych. Encyklopedia.pwn.pl

Żyjemy w świecie, w którym rządzi kult ciała, obarczamy je więc odpowiedzialnością za swoje niepowodzenia. Prawdą jest, że ładniejsi ludzie mają w niektórych sytuacjach łatwiej, przypisujemy im pozytywne cechy charakteru i jest to powszechnie znane w psychologii zjawisko (efekt halo). To prawda, że piękny wygląd jest wizytówką i ma wpływ na kształtowanie pierwszego wrażenia oraz znacząco podnosi naszą pewność siebie. nie jest jednak wyłącznym gwarantem szczęścia, do tego niestety potrzeba znacznie, znacznie więcej. SSP 15.

Ekonomiści analizujący zarobki Kanadyjczyków i Amerykanów stwierdzili, że osoby atrakcyjne fizyczne zarabiają przeciętnie o 12-14% więcej od swoich nieatrakcyjnych współpracowników. CWW 191-2.

Ludzie przystojni są znacznie lepiej traktowani przez wymiar sprawiedliwości. Na przykład w jednym z badań wykonanych w stanie Pensylwania badacze ocenili fizyczną atrakcyjność 74 oskarżonych (na początku procesu każdego z nich) i po wielu miesiącach przejrzeli ich akta procesowe. Okazało się, że oskarżeni przystojni otrzymali znacznie niższe wyroki – w istocie przystojny oskarżony miał dwukrotnie większą szansę, by w ogóle nie trafić do więzienia w wyniku procesu. CWW 192.

Liczne badania wykazały, że stopień fizycznej atrakcyjności człowieka ma ogromny wpływ na to, jakie wnioski wyciągają na jego temat inni. Atrakcyjnym ludziom skłonni jesteśmy przypisywać bardziej pożądane cechy niż osobnikom nie tak szczodrze wyposażonym przez naturę. Ludzie urodziwi w porównaniu z innymi postrzegani są jako bardziej towarzyscy, dominujący, inteligentni i lepiej przystosowani społecznie. LWW 38.

Innym rodzajem heurystyki opartej na postawie jest efekt aureoli (halo effect), a więc ogólne nastawienie polegające na tym, że korzystne lub niekorzystne wrażenie wywierane przez daną osobę wpływa na nasze wnioski i dotyczące jej oczekiwania. Na przykład, jeśli naprawdę się kogoś lubi, to prawdopodobnie będzie się lekceważyć lub usprawiedliwiać każde jego zachowanie, które można by uznać za negatywne, przeceniając jednocześnie wartość pozytywnych działań. Podobnie zakłada się, że nielubiana osoba ma cechy negatywne, a jej osiągnięcia ocenia się nisko. W jednym z eksperymentów okazało się, że studenci przyznawali kobietom pozytywną lub negatywną „aureolę” zależnie od tego, jakiego rodzaju żywność jadły. Kiedy tylko dowiedzieli się, że jakaś kobieta je zdrową żywność, wówczas — jeżeli pozostałe czynniki pozostawały niezmienne – oceniali ją jako bardziej kobiecą, bardziej atrakcyjną pod względem fizycznym i bardziej sympatyczną od kobiet jedzących niezdrowe produkty. GWJ 19-29.

Intuicyjność sądów politycznych jest jeszcze bardziej uderzająca w badaniach Alexandra Todorova z Princeton. Todorov bada proces formowania wrażeń (impression formation) na temat innych ludzi. Kiedy zaczynał swoje badania, dostępnych było wiele danych wskazujących na to, że oceniamy ludzi atrakcyjnych jako bardziej inteligentnych i szlachetnych niż osoby mniej urodziwe oraz że jesteśmy bardziej skłonni interpretować wszelkie wątpliwości na ich korzyść. Sędziowie przysięgli są bardziej skłonni uwierzyć w niewinność atrakcyjnych oskarżonych, a kiedy ludzie urodziwi zostają uznani za winnych, sądy wymierzają im średnio łagodniejsze kary. To prymat afektu, który wywołuje w ludziach przychylność wobec oskarżonego i skłania ich jeźdźców do interpretowania dowodów w sposób zgodny z pragnieniem słoni, aby go uniewinnić. HPU 93.