Dialog motywujący (DM)

Dialog motywujący (DM) –  oparty na współpracy sposób prowadzenia rozmowy, służący umocnieniu u osoby jej własnej motywacji i zobowiązania do zmiany. RDM 27.

Dialog motywujący (DM) – skoncentrowany na osobie sposób pomagania w odniesieniu do powszechnego problemu ambiwalencji wobec zmiany. W tej definicji poszczególne elementy zaczynają się ze sobą łączyć. Jest to rozmowa, która ma określone właściwości. Jej podstawą jest współpraca – razem uczestniczymy w tej rozmowie. Nie polega ona na mówieniu komuś, co ma zrobić i dlaczego ma to zrobić, ale raczej na wydobywaniu jego powodów do zmiany. Jest to możliwe, ponieważ dostrzega ona główną rolę ambiwalencji wobec zmiany u większości klientów i bierze pod uwagę, że mówienie ludziom, co mają robić, często wywołuje niezamierzony skutek w postaci umocnienia postanowienia o niedokonywaniu zmiany. Ponadto dialog motywujący stanowi metodę reagowania na ambiwalencję opartą na tradycjach skoncentrowanych na osobie. RDM 30.

Dialog motywujący – oparty na współpracy, zorientowany na cel sposób komunikowania się, zwracający szczególną uwagę na język zmiany. Ma on w zamierzeniu umocnić osobistą motywację i zobowiązanie do osiągnięcia konkretnego celu przez wydobycie i zbadanie u osoby jej własnych powodów do zmiany w atmosferze akceptacji i troski. RDM 34.

Na najbardziej podstawowym poziomie dialog motywujący jest rozmową o zmianie. Istnieją różne sposoby jej przeprowadzenia. Rolnick, Miller i Butler wskazują, że można je traktować jako style komunikacji, które wykorzystują trzy podstawowe narzędzia komunikacji (zadawanie pytań, słuchanie i informowanie), ale należą do różnych części okręgu. Każdy z tych trzech stylów – dowodzenie, podążanie i ukierunkowanie – dobrze pasuje do niektórych sytuacji, a do innych nie. Nie chodzi o to, aby klinicysta posługiwał się tylko jednym style, ale aby elastycznie i umiejętnie przechodził od jednego do drugiego, zgodnie z wymaganiami sytuacji. RDM 26.

W dialogu motywującym chodzi głównie o to, aby pomóc klientowi w artykułowaniu powodów do zmiany, zwiększyć częstotliwość wypowiedzi na rzecz zmiany i w ten sposób wzmocnić jego zamiar zmiany. RDM 33-34.

Pokutuje błędne wyobrażenie dialogu motywującego jako metody manipulowania klientem i skłaniania go do dokonania zmiany wbrew jego woli. Błędne jest przekonanie, że dialog motywujący jest bezużyteczny klinicznie, ponieważ działa tylko wtedy, gdy klient i tak chce się zmienić. Mam nadzieję, że w tym rozdziale udało mi się wykazać, że DM nie jest ani taki, ani taki. DM to sekwencja określonych strategii przepojonych szacunkiem dla autonomii klienta i wyznawanych przez niego wartości, a celem tych strategii jest zwiększenie szans na to, że klient zdecyduje się na adaptacyjną zmianę zachowania. DM wykorzystuje wrodzoną skłonność człowieka do wybierania tego, co jest dla niego najlepsze w dłuższej perspektywie, pracując wspólnie z klientami nad rozpoznaniem ich pragnienia zmiany w obrębie wyraźnie destrukcyjnych zachowań. RDM 41.

„Partnerstwo” to skłonność do harmonijnej pracy z innymi nad rozwiązaniem problemu, odniesieniem się do jakiejś kwestii czy realizacją pomysłu. Każda osoba może pełnić inną funkcję, ale w tym, co robią, wzajemnie się wspierają. „Akceptacja” oznacza uznanie bezwzględnej wartości innych ludzi, ich potrzeby samodzielnego wyboru drogi życiowej oraz zdolności do dokonania mądrego wyboru. „Troska” to nie tylko okazywanie dbałości i zainteresowania dobrostanem drugiej osoby, ale także działanie na rzecz jej dobra. „Wywoływanie” to działanie jednej strony, który wydobywa z drugiej to, co najlepsze. RDM 44.

W 2013 roku Miller i Rolnick formalnie wprowadzili cztery procesy o zasadniczym znaczeniu dla dialogu motywującego: angażowanie, ukierunkowywanie, wywoływanie i planowanie. Na najbardziej podstawowym poziomie możemy następująco zdefiniować te procesy. Angażowanie to tworzenie bezpiecznego miejsca, w którym klient może eksplorować trudną rzeczywistość i relację roboczą. Ukierunkowywanie to zrozumienie tego, co jest najważniejsze dla klienta, i określenie priorytetów w posuwaniu się naprzód. Wywoływanie to wydobywanie od klienta powodów do zmiany i uzyskanie zobowiązania do podjęcia działań. Planowanie to wdrożenie metod ,dzięki którym klient będzie postępował zgodnie z tym zobowiązaniem. Procesy te, które później zdefiniujemy bardziej szczegółowo, stanowią strukturę, która pozwala nam zrozumieć, jak odnajdujemy drogę w naszej pracy z klientem. RDM 68.