Autokoncentracja (objective self-awareness, self-focus)

Co to jest autokoncentracja?

Autokoncentracja (objective self-awareness, self-focus) – stan skupienia świadomej uwagi na sobie (w przeciwieństwie do skupienia jej na jakimś elemencie otoczenia). WPS 530.    

Wypisy z literatury psychologicznej

Ludzie często jednak postępują wbrew swoim postawom, wartościom i przekonaniom o sobie. Kiedy taka zgodność czy wewnętrzna konsekwencja pojawia się, a kiedy nie, wyjaśnia teoria przedmiotowej samoświadomości. Zakłada ona, że uwaga człowieka może być w dowolnym momencie skoncentrowana albo na jakimś fragmencie świata zewnętrznego, albo na samym sobie. Ten ostatni stan to właśnie przedmiotowa samoświadomość (ja jest przedmiotem własnej świadomości) czy, prościej mówiąc – stan autokoncentracji. WPS 162.

Jest to stan zaktywizowania ja, w którym ludzie uświadamiają sobie – istotne z uwagi na bieżącą sytuację – własne wartości, postawy czy własności. Uświadamiają sobie także rozbieżności pomiędzy tymi standardami i ewentualnymi zachowaniami, co budzi przykre emocje, nasilone wskutek autokoncentracji. Ponieważ ludzie starają się emocje te zredukować lub ich uniknąć, w stanie autokoncentracji rośnie zgodność zachowania z owymi zaktywizowanymi elementami ja. WPS 162.

Krótko mówiąc autokoncentracja działa jak przypomnienie człowiekowi, że ma przecież własne ja, którym może się kierować w swoich decyzjach, zachowaniach i sądach, co prowadzi do wzrostu zgodności postępowania z zawartością ja. WPS 162.

Autokoncentarcję należy odróżnić od ruminacji, czyli natrętnego powracania do świadomości niechcianych myśli na temat własnych niepowodzeń i negatywnych stanów emocjonalnych z przeszłości. WPS 162.

Teoria przedmiotowej samoświadomości (objective self-awareness theory) – teoria zakładająca, że koncentracja świadomej uwagi na ja powoduje wzrost dolegliwości wynikających z niezgodności zachowania ze standardami, a w konsekwencji dostosowanie zachowania do standardów. WPS 545.