Informacje szczegółowe
Autor: Julia Bueno
Tytuł: Ucisz swojego wewnętrznego krytyka. Historie z gabinetu terapeutycznego
Tytuł oryginału: Everyone’s a Critic
Tłumaczenie: Agnieszka Kasprzyk
Seria: Psyche/Soma
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Miejsce i data wydania: Kraków 2023
Liczba stron: 190
Format: 15,5×23 cm
Oprawa: Miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-233-5299-0
e-ISBN (mobi,epub): 978-83-233-7495-4
Kup książkę w najniższej cenie
Ucisz swojego wewnętrznego krytyka, kiedy jest za głośny
W książce Ucisz swojego wewnętrznego krytyka. Historie z gabinetu terapeutycznego Julia Bueno podpowiada, jak okiełznać skłonność do nadmiernego samokrytycyzmu. Nadmiernego, ponieważ jak większość zjawisk psychicznych pewna doza krytycyzmu wobec samego siebie jest wręcz pożądana. To dzięki niemu bowiem możemy się rozwijać, efektywnie funkcjonować w społeczeństwie, korygować błędy i uczyć się unikania ich w przyszłości.
Zdrowa dawka samokrytycyzmu jest także podstawą wnikliwej autorefleksji i w ogóle krytycznego myślenia. Jednak ostra, bezwzględna i nieracjonalna samokrytyka dotycząca rzeczywistych czy choćby wyobrażonych błędów może zepsuć albo wręcz zrujnować nasze życie. To nawyk mentalny, którego często nie jesteśmy świadomi. „Wewnętrzny krytyk jest kreatywny, przekonujący i przebiegły”, jak podkreśla autorka.
Samokrytyka ukrywa się często w bardziej widocznych dolegliwościach psychicznych, takich jak lęk, depresja, problemy z intymnością i relacjami, różnych formy uzależnień, zaburzeń odżywiania, dojmującej rozpaczy czy w żałobie. Nierzadko jej skutkiem są także samookaleczania i zachowania samobójcze. Jeśli cierpisz na którąkolwiek z tych przypadłości, może warto zastanowić się, czy ich źródłem nie są właśnie samokrytyczne myśli.
Jak rodzi się skłonność do szkodliwej samokrytyki? Na to, jak uczymy się traktować siebie, ogromny wpływ mają oczywiście rodzice – a więc wychowanie – ale także inne czynniki: traumatyczne bądź po prostu trudne doświadczenia, rozmaite stereotypy i uprzedzenia związane z płcią społeczno-kulturową, rasą czy seksualnością. Przyczyniają się do niej również opresyjne wzory kultury, sprzyjające m.in. dążeniu do perfekcjonizmu. Wypada też zaznaczyć, że samokrytyka nie jest wyłącznie zachowaniem wyuczonym – to także zaszczepiony w ludzkim mózgu mechanizm chroniący nas przed rzeczywistymi lub wyobrażonymi lękami i jako taki bywa szczególnie trudny przezwyciężenia, choć nie jest to niemożliwe.
Jak sobie radzić z nadmiernym krytycyzmem? Lapidarnie rzecz ujmując, aby pozbyć się szkodliwego samokrytycyzmu, trzeba opanować zdrowszą praktykę wyważonej refleksji i zadbać o większą wewnętrzną życzliwość. A potem na tej podstawie stopniowo zastępować surową samokrytykę pragmatyczną autokorektą. I o tym właśnie traktuje ta książka.
W poradniku Ucisz swojego wewnętrznego krytyka Julia Bueno przytacza historie ośmiu osób – „historie z gabinetu terapeutycznego” – których losy pomogą czytelnikowi zrozumieć mechanizmy powstawania samokrytycznych myśli, poznać terapeutyczny wpływ współczującego traktowania siebie oraz uświadomić sobie, jak wielu z nas codziennie mierzy się z oceniającym wewnętrznym głosem. To książka dla każdego, kto chce poprawić jakość swojej relacji z samym sobą, a tym samym ze światem zewnętrznym.
Grzegorz Tomicki
Fragment książki
Niełatwo rozpoznać swojego wewnętrznego krytyka, mam zatem nadzieję, że pomogę ci odkryć, czy rządzi on całym twoim życiem i w jaki sposób to robi. Jak ujął to jeden z moich klientów, po mistrzowsku deprecjonujący siebie, samokrytyka jest „niczym tapeta w mojej sypialni – zawsze obecna, a jednak nie potrafię jej szczegółowo opisać”. Wiem, że wewnętrzny krytyk działa, gdy ktoś mówi, że nie lubi, nienawidzi lub (nadmiernie) obwinia siebie albo gdy opisuje cierpienie, którego doświadcza na skutek braku pewności siebie bądź niskiego poczucia własnej wartości. Naszego wewnętrznego antagonistę możemy nazwać za pomocą wielu innych określeń, ale uczucie „bycia niedostatecznie dobrym” albo „bycia nieudacznikiem” jest dla mnie wystarczającą wskazówką.
Chciałabym, żebyś dowiedział się więcej o podstępnych zachowaniach wewnętrznego krytyka. Nieprawdziwe historie o nas samych – redukujące nas, odbierające pewność siebie, deprecjonujące i dyskredytujące, uwłaczające i nawet będące brutalnymi atakami – można opowiadać na wiele sposobów i na równie wiele w nie wierzyć. Wewnętrzny krytyk jest kreatywny, przekonujący i przebiegły. Możemy umniejszać pewnym aspektom nas samych (na przykład swojemu wyglądowi albo wydajności w pracy) lub destruktywnie ukrywać każdy aspekt siebie pod warstwą pejoratywnego osądu, co skutkuje koniecznością wykonania wraz z psychologiem znacznie większej pracy nad usunięciem takiej skorupy.
Julia Bueno
O autorce: Julia Bueno
Julia Bueno – prowadzi praktykę psychoterapeutyczną w Londynie. Za swoją pierwszą książkę, O poronieniu, żałobie i ukojeniu (WUJ, 2022), otrzymała nagrodę British Medical Association Popular Medicine Book Award, a także była nominowana do nagrody British Psychological Society Book Award. Specjalizuje się w pracy z osobami, które doświadczyły poronienia lub miały trudności z zajściem w ciążę. Publikuje teksty w „The Times”, „Sunday Times” i „New York Times”, a także recenzje w „Times Literary Supplement”.
