Russ Harris: Zderzenie z rzeczywistością. Jak przetrwać bolesne ciosy od życia i się po nich podnieść

Czym jest zderzenie z rzeczywistością? Można je nazwać emocjonalną burzą, wywoływaną przez takie dramatyczne zdarzenia, jak strata, śmierć bli­skiej osoby, prze­wle­kła cho­roba, roz­wód, wojna czy pan­de­mia. W za­leż­no­ści od tego, z czym mamy do czy­nie­nia i jakie są nasze dyspozycje psychiczne, reakcje na takie ciosy mogą być rozmaite: szok, smu­tek, złość, strach, lęk, prze­ra­że­nie, po­czu­cie winy, wstyd, a na­wet nie­na­wiść, roz­pacz czy wstręt – w zasadzie pełen wachlarz negatywnych emocji, które radykalnie wytrącają nas z równowagi. Chcemy tego czy nie, sy­tu­acje takie są nie­od­łączną czę­ścią ży­cia, naszym wspólnym ludzkim doświadczeniem. I choć w istocie jesteśmy świadomi, że nie możemy ich uniknąć, zawsze zastają nas nieprzygotowanych i bezbronnych. W każdym razie, na pierwszym etapie, czyli w samym momencie „zderzenia”. No właśnie. Ale co dalej?

W książce o wymownym tytule Zderzenie z rzeczywistością. Jak przetrwać bolesne ciosy od życia i się po nich podnieść Russ Harris proponuje cały zestaw narzędzi i strategii, pomagających radzić sobie z trudnymi, traumatycznymi życiowymi sytuacjami. Do ich opracowania autor wykorzystał za­sa­dy te­ra­pii ak­cep­ta­cji i za­an­ga­żo­wa­nia (ang. ac­cep­tance and com­mit­ment the­rapy, ACT). Jak wiemy, jest to po­dej­ście oparte na wiarygodnych ba­daniach na­uko­wych, rozpropagowane przez ame­ry­kań­skiego psy­cho­loga Ste­vena C. Hay­esa w la­tach osiem­dzie­sią­tych ubie­głego wieku. W dużym uproszczeniu, terapia ta polega na akceptacji nieuchronności negatywnych doświadczeń – sytuacji i emocji z nimi związanych – oswojeniu ich, a następnie angażowaniu się w działania związane z pozytywnymi aspektami życia, przynoszącymi ulgę w cierpieniu, satysfakcję z dokonań, a w konsekwencji lepsze, szczęśliwsze życie. Skoro negatywne doświadczenia są nieuniknione, uznajmy ich istnienie, nie próbujmy im zaprzeczać, ale nie podporządkowujmy im naszego życia. Skupmy się raczej na tym, co konstruktywne i pozytywne.

Zgodnie z linearnym charakterem głównych zasad terapii ak­cep­ta­cji i za­an­ga­żo­wa­nia, książka Harrisa po­dzie­lona jest na trzy czę­ści, w któ­rych au­tor sukcesywnie przedstawia etapy ra­dzenia so­bie po zde­rze­niu z rze­czy­wi­sto­ścią: (1) jak do­ko­nać re­or­ga­ni­za­cji, czyli upo­rać się z na­tych­mia­sto­wymi re­ak­cjami i od­zy­skać rów­no­wagę, (2) jak prze­pro­wa­dzić od­bu­dowę, czyli zre­kon­stru­ować swoje ży­cie, (3) jak do­ko­nać re­wi­ta­li­za­cji, czyli od­zy­skać ener­gię i wi­tal­ność. Krótko mówiąc, z książki dowiemy się nie tylko jak odzyskać równowagę i wrócić do normalności po zderzeniu z rzeczywistością, ale też jakie z tego doświadczenia wyciągnąć pozytywne wnioski, czyli jak być lepiej przygotowanym na przyszłość.

I jeszcze jedna istotna rzecz. Książka Zderzenie z rzeczywistością. Jak przetrwać bolesne ciosy od życia i się po nich podnieść napisana jest tak prostym, zrozumiałym, przejrzystym i zupełnie pozbawionym naukowego żargonu językiem, że samo jej czytanie sprawia wielką przyjemność. Jest to chyba najbardziej komunikatywna i przyjazna niefachowemu czytelnikowi książka psychologiczna, jaką zdarzyło mi się kiedykolwiek czytać. Gorąco polecam!

Grzegorz Tomicki

Do czasu osią­gnię­cia mo­jego wieku (53 lata) więk­szość lu­dzi ma już za sobą sporo bo­le­snych zde­rzeń z rze­czy­wi­sto­ścią. W moim przy­padku pierw­sze roz­po­częło się w dzie­ciń­stwie, a było to trwa­jące wiele lat wy­ko­rzy­sty­wa­nie przez dwoje bli­skich krew­nych. Póź­niej­sze zde­rze­nia z rze­czy­wi­sto­ścią obej­mo­wały śmierć obojga ro­dzi­ców oraz przy­ja­ciół i człon­ków ro­dziny, bo­le­sny roz­wód, po­ważny uraz skut­ku­jący prze­wle­kłym bó­lem, a także nie­zwy­kle stre­su­jący czte­ro­letni okres, kiedy mój mały syn był bar­dzo po­waż­nie chory i po­trze­bo­wał in­ten­syw­nego le­cze­nia. (Ku mo­jej wiel­kiej uldze syn w pełni wy­zdro­wiał. Mie­li­śmy ogromne szczę­ście. Wiem, że wielu czy­tel­ni­ków tej książki ta­kiego szczę­ścia nie miało). ACT bar­dzo mi po­mo­gła w ra­dze­niu so­bie z tymi trud­nymi do­świad­cze­niami. Sto­so­wa­łem też to po­dej­ście, by po­ma­gać wielu in­nym oso­bom.

Russ Harris

Autor: Russ Harris
Tytuł: Zderzenie z rzeczywistością. Jak przetrwać bolesne ciosy od życia i się po nich podnieść
Tytuł oryginału: The Reality Slap. How to Survive and Thrive When Life Hits Hard
Przekład: Anna Sawicka-Chrapkowicz
Wydawca: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne / GWP
Miejsce i data wydania: Sopot 2022
Liczba stron: 264
Format: 155 x 235 mm
Oprawa: Miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-7489-983-3