Rezyliencja (resilience)

Co to jest rezyliencja?

Rezyliencja – zdolność układu nerwowego do przechodzenia bez wysiłku od wzorców łączności do wzorców ochrony i z powrotem. DZJ 95.

Wypisy z literatury psychologicznej

Wiemy, że podstawą dobrostanu jest elastyczne działanie autonomicznego układu nerwowego. Każdy z nas jest czasami wciągany we wzorce zachowań mające nas chronić lub trudno nam je odnaleźć drogą powrotną do łączności. Kiedy jednak doskonalimy umiejętność przechodzenia od wzorców ochrony siebie do wzorców połączenia i nie pozostajemy na długo w tych pierwszych, wzmacniamy tym samym swoją elastyczność. Ta elastyczność jest powiązana z rezyliencją, czyli zdolnością układu nerwowego do przechodzenia bez wysiłku od wzorców łączności do wzorców ochrony i z powrotem. Jeśli chcemy z mierzyć swój poziom rezyliencji, prześledźmy, jak często jesteśmy wciągani we wzorzec ochrony siebie, jak długo w nim tkwimy oraz czy łatwo lub z trudnością odnajdujemy drogę powrotną do połączenia. DZJ 95.

Porażka może zachwiać życiową równowagę, wzbudzając trudne emocje, osłabiając przekonania na własny temat, prowadząc do samotności i blokując dalszą aktywność. Tego typu fala uderzeniowa domaga się podjęcia działań zaradczych. Proces odbudowy siły psychicznej i powrotu do pionu jest określany jako rezyliencja. Wraz z nią pojawia się szansa na wzmocnienie sił psychicznych i związanych z nimi cnót. Dzięki porażce możemy doskonalić inteligencję emocjonalną i kreatywny sposób wyrażania uczuć. Mamy szansę na odkrycie pozytywnych stron takich przykrych emocji, jak: rozczarowanie, smutek, strata, gniew, wstyd i poczucie winy. Odpowiednie odczytywanie i kanalizowanie tych stanów sprzyja obniżeniu stresu i regulacji aktywności celowej. FPO 203.

Wszyscy jesteśmy od czasu do czasu pozbawieni połączenia i wciągani w stan ochrony. Nasza zdolność zakotwiczania się w bezpieczeństwie i połączeniu błędnym brzusznym nie potrafi podołać niektórym doświadczeniom, a wtedy na ratunek przychodzą stare, znajome wzorce współczulnej walki lub ucieczki bądź zapadnięcia się błędnego grzbietowego. Czasami przyczyną jest jakieś krótkotrwałe zdarzenie, które wywołuje stan ochrony, a czasem znajdujemy się w sytuacjach, które potencjalnie zawsze mogą nas pozbawić połączenia i wprowadzić w stan ochrony. Nikt z nas, wykorzystując swoje wzorce łączności, nie potrafi był nieustannie zaangażowany w świat i relacje z otaczającymi nas ludźmi. To nierozsądne i nieosiągalne oczekiwanie, zarówno w stosunku do nas samych, jak i innych osób. co więcej, dowodem rezyliencji jest właśnie umiejętność rozpoznania, kiedy przechodzimy od stanu ochrony siebie, a później odnalezienia drogi powrotnej do połączenia. DZJ 102.

Tytuł książki – Zakotwiczeni – to metafora, którą Deb genialnie wykorzystuje do tworzenia wizualizacji bezpiecznego miejsca w obrębie rozumienia przez jednostkę swoich osobistych zasobów (takich jak układ nerwowy lub wyobrażenie siebie). Ta metafora pomaga każdemu w samodzielnej budowie ucieleśnionego poczucia autonomicznego, którego cechami są rezyliencja i samoregulacja organizmu oraz koregulacja z innymi. Stephen W. Porges, Przedmowa, DZJ 10.

Perfekcjoniści uzależniają swoją wartość od uzyskiwanych wyników, od swoich osiągnięć. Nie są zbyt rezylientni, to znaczy nie wracają szybko do równowagi po niepowodzeniu. Blokują się na błędach, co niszczy ich poczucie wartości oraz pogrąża w poczuciu bezwartościowości i niekompetencji. Czują się wartościowi jedynie wtedy, kiedy coś osiągają, odnoszą zwycięstwo, są nieskazitelni. Oznacza to, że kiedy coś im się nie uda lub gdy nie zrealizują jakiegoś celu, wyolbrzymiają te niepowodzenia. Inni ludzie wzruszają ramionami, gdy spóźnią się na spotkanie, a perfekcjoniści uznają niepunktualność za osobistą porażkę niszcząca ich poczucie wartości. Podobnie nie zadowalają się drugim miejscem. Dla wielu osób srebrny medal jest powodem do dumy, ale perfekcjoniście przypomina, że nie jest najlepszy i nie realizuje w pełni swojego potencjału. MPE 18.

Analizując badania dotyczące takich sytuacji, jak na przykład utrata sprawności, poważny uszczerbek finansowy, zwolnienie z pracy czy rozwód, badacze odkryli, że w ciągu roku od takiego zdarzenia większość ludzi odzyskuje wcześniejsze natężenie szczęścia. Ogólnie mówiąc, przywykamy w naszym życiu i do dobrego, i do złego. Jest to przykład rezyliencji – dostosowujemy się do najgorszych wydarzeń, jakich możemy doświadczyć lub obawiamy się doświadczyć. Rzadko jednak się spodziewamy, że poradzimy sobie tak dobrze, jak robimy to w rzeczywistości. LGT 41.