Deb Dana

Deb Dana: Zakotwiczeni. Jak oswoić układ nerwowy dzięki teorii poliwagalnej

W książce Zakotwiczeni. Jak oswoić układ nerwowy dzięki teorii poliwagalnej Deb Dana – psychoterapeutka specjalizująca się w wykorzystaniu wymienionej w podtytule teorii – skupia się na wytwarzaniu zdolności człowieka do regeneracji po urazach psychicznych. Inaczej mówiąc, celem autorki jest wspieranie czytelników w zapobieganiu negatywnym skutkom stresu, co fachowo nazywa się rezyliencją (z łac. resilire – odbić z powrotem, sprężyście odbić się).

Za naukową, empirycznie sprawdzoną podstawę, pozwalającą osiągnąć pozytywne skutki na tym polu posłużyła jej teoria poliwagalna, której nieustannie rosnącą pozycję – zarówno w świecie naukowym, jak i terapeutycznym – obserwujemy co najmniej od kilkunastu już lat. Jak to ujmuje twórca tej teorii Stephen W. Porges, Deb Dana „uczy czytelnika umiejętności bezpiecznego powrotu do swojego ciała”. Umiejętność ta z kolei przyczynia się do wykształcenia się bardziej odpornego układu nerwowego, wspierającego zarówno zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. Keep Reading →

Imperatyw biologiczny

Przychodzimy na świat zaprogramowani do łączności z innymi. Wraz z pierwszym oddechem budzi się w nas trwające całe życie dążenie do tego, by czuć się bezpiecznie w swoim ciele, w naszym otoczeniu i w relacjach z innymi. Jak często mówił mi o tym mój kolega Stephen Porges, nasza tęsknota nie polega na tym, by po prostu czuć się bezpiecznie, ale by czuć się bezpiecznie w ramionach drugiej osoby. Koregulacja to tak zwany imperatyw biologiczny, co oznacza, że bez niej nie mamy szans na przetrwanie. Rodzimy się z potrzebą akceptacji i przyjęcia nas przez innych i ta zasadnicza potrzeba trwa w nas przez całe życie. DZJ 55. Keep Reading →

Deb Dana: Teoria poliwagalna w praktyce. Zestaw 50 ćwiczeń

W książce Teoria poliwagalna w praktyce. Zestaw 50 ćwiczeń Deb Dana – doświadczona i uznana psychoterapeutka – przejrzyście wykłada podstawy podejścia poliwagalnego, które skupia się na działaniu autonomicznego układu nerwowego jako nieświadomego, fizjologicznego źródła naszych postaw, zachowań i sposobów postrzegania siebie oraz świata zewnętrznego. Układ ten kształtowany przez nasze wczesne doświadczenia, a następnie modyfikowany przez wszystko, co nas spotyka w późniejszym życiu. Co ważniejsze, dzięki tej wiedzy możemy wyeliminować nawykowe wzorce reakcji autonomicznej, zastępując je nowymi, bardziej adaptacyjnymi i sprzyjającymi naszemu dobrostanowi, czemu służą przedstawione w książce ćwiczenia. Te zaś sprowadzają się do powtarzania dość prostych, drobnych czynności, które systematycznie praktykowane mogą przynieść nam nieocenione korzyści. Poza wszystkim innym, książka ta wyjaśnia, jak działa ludzki organizm jako całość, czyli jako specyficzne połączenie jego psychicznych i biologicznych uwarunkowań.

Grzegorz Tomicki

Keep Reading →

Teoria poliwagalna

Podstawą podejścia poliwagalnego w terapii jest nasza wiedza o autonomicznym układzie nerwowym, z której wynika, że jest on kształtowany przez nasz wczesne doświadczenia i modyfikowany przez wszystko inne, czego później doświadczamy w życiu. Ta wiedza mówi nam również, że można wyeliminować nawykowe wzorce reakcji autonomicznej, zastępując je nowymi. Jednym słowem, można nauczyć klientów bezpiecznego wsłuchiwania się we własne historie autonomiczne i takiego przemodelowania układów autonomicznych, by prowadziły do bezpieczeństwa i połączenia z innymi. DPO 21.

Teoria poliwagalna to nauka prowadząca do tego, że czujemy się wystarczająco bezpiecznie, by zakochać się w życiu i podjąć związane z nim ryzyko. DZJ 15. Keep Reading →

Neurocepcja

Układ nerwowy przetwarza informacje sensoryczne ze środowiska i bezustannie ocenia stopień zagrożenia. Ukułem osobny termin – neurocepcja – na określenie tego, jak obwody neuronalne rozróżniają, czy dane sytuacje lub osoby są dla jednostki bezpieczne, niebezpieczne lub zagrażające jej życiu. Nasze dziedzictwo gatunkowe sprawia, że neurocepcja zachodzi w najstarszych częściach mózgu bez udziału naszej świadomości. Rozpoznanie osoby jako bezpiecznej lub niebezpiecznej aktywuje zdeterminowane neurobiologicznie zachowania prospołeczne lub obronne. Nawet jeśli na poziomie poznawczym nie jesteśmy świadomi niebezpieczeństwa, to na poziomie neurofizjologicznym nasze ciało zainicjowało już sekwencję procesów neuronalnych ułatwiających adaptacyjne zachowania obronne, takie jak walka, ucieczka lub znieruchomienie. Układ nerwowy dziecka (lub dorosłego) może wykryć niebezpieczeństwo bądź zagrożenie życia, ilekroć znajdzie się ono w nowym środowisku lub spotyka obcą osobę. Na poziomie poznawczym nie ma żadnego powodu, by odczuwało lęk. Często jednak, nawet jeśli ma świadomość, że jest bezpieczne, jego ciało i tak nie chce być mu posłuszne. Czasami to nieposłuszeństwo ma charakter ukryty i tylko dana osoba wie, że serce wali jej jak młotem, coś ściska ją w piersi i ma miękkie kolana. U innych osób reakcje te mogą być bardziej widoczne: drżą im ręce, oblewają się rumieńcem, na ich dłoniach i czole pojawiają się kropelki potu. Jeszcze innym krew odpływa z twarzy, kręci im się w głowie i są bliskie omdlenia. Neurocepcja wyjaśniałaby, dlaczego niemowlę gaworzy radośnie na widok znanego mu opiekuna lub opiekunki i płacze, gdy zbliża się do niego ktoś obcy, albo dlaczego maluch lubi, gdy przytulają go mama lub tata, ale taki sam gest obcej osoby interpretuje jako atak. PNE 38. Keep Reading →