Anulowanie – w psychoanalizie wykonywanie czynności o charakterze magicznym, w którym wykonanie drugiej czynności „anuluje” zaistnienie pierwszej.
Anulowanie (undoing) – w psychoanalizie mechanizm obronny polegający na radzeniu sobie z emocjonalnym konfliktem połączonym z działaniem przez negowanie tego działania lub „magiczne” odczynianie, lub przez zastępowanie go zachowaniem mającym odwrotny charakter. Różni się od rekompensowania wyrządzonych szkód, których żałujemy, tym, że nie tylko konsekwencje zdarzenia, ale i samo zdarzenie jest negowane.
Książka „Carl Gustav Jung w pigułce” to świetny przewodnik po myśli i dziełach Junga kierowany zarówno dla początkujących, jak i bardziej obeznanych w temacie.
Książka Carl Gustav Jung w pigułce to świetny przewodnik po myśli i dziełach Junga kierowany zwłaszcza dla początkujących, chociaż bardziej obeznani w temacie także odniosą pożytek z jej lektury. Gary Bobroff porządkuje rozmaite koncepcje twórcy psychologii analitycznej, układa je w spójny system i tłumaczy w przystępny, zrozumiały dla każdego sposób. Keep Reading →
Psychoterapia między wiedzeniem a niewiedzeniem, red. Wojciech Drath, Bogdan de Barbaro
Psychoterapia między wiedzeniem a niewiedzeniem to interdyscyplinarna książka, w której autorzy próbują przekonywać, że wiedzenie nie zawsze jest korzystniejsze – dla terapeuty, pacjenta/klienta czy człowieka jako takiego – od niewiedzenia. „Niewiedzenie jest postawą odważną” – otóż to! Ale ta konstatacja to tylko początek drogi. W toku lektury czytelnik raz po raz zmuszony zostaje do zadania sobie prawdziwie inspirującego pytania, które stanowi sedno książki: Kiedy WIEM jest niezbędne, a kiedy potrzebne jest właśnie NIE WIEM?
Nancy McWilliams: Diagnoza psychoanalityczna
Nie jestem ani początkującym terapeutą – do których głównie kierowana jest ta książka – ani studentem psychologii, ani tym bardziej doświadczonym klinicystą, ale lektura Diagnozy psychoanalitycznej Nancy McWilliams okazała się dla mnie prawdziwą ucztą. Dzięki niej moja dawna fascynacja psychoanalizą – która ostatnio nieco przygasła – odżyła ze zdwojoną mocą. Czytając inne książki z zakresu psychoanalizy, często czułem się przytłoczony nadmiarem naprędce konstruowanej, zależnej od kontekstu, zmiennej w czasie, a często po prostu nieprecyzyjnej terminologii, przez co ich lektura zamiast rozjaśniać problem, sprowadzała się głównie do rozwikłania kwestii, „co autor miał ma myśli”. Nie każdy zaś autor jest Zygmuntem Freudem, w przypadku którego trud ten jest opłacalny (nawiasem mówiąc, studiowanie Freuda to zajęcie na całe życie). Keep Reading →
Idealizacja (idealization) – w psychoanalizie proces, w którym cechy obiektu popędu, zwłaszcza drugiej osoby, reprezentowane są w umyśle w formie doskonałej. Siegmund Freud (1856-1939) zdefiniował ją, w artykule Wprowadzenie do narcyzmu (1914, wyd. pol. 1991, w: Kazimierz Pospiszyl, Zygmunt Freud. Człowiek i dzieło, s. 309-323), następująco: „Idealizacja jest procesem dotyczącym obiektu, w którym obiekt, bez jakiejkolwiek zmiany swojej natury, zostaje wywyższony i uwznioślony w umyśle podmiotu”. Wielu późniejszych psychoanalityków, w tym działająca w Wielkiej Brytanii austriacka psychoanalityczka, Melanie Klein (1882-1960), w pracy zbiorowej Developments in Psycho-Analysis (1952), interpretowało idealizację jako mechanizm obronny. CS 268. Keep Reading →
Identyfikacja z agresorem (identification with the aggressor) – w psychoanalizie mechanizm obronny nazwany i opisany przez psychoanalityczkę brytyjską pochodzenia austriackiego, Annę Freud (1895-1982), w książce Ego i mechanizmy obronne (1937), polegający na tym, że osoba stojąca w obliczu zagrożenia zewnętrznego, takiego jak dezaprobata lub krytyka ze strony osoby znaczącej, identyfikuje się ze źródłem zagrożenia przez przejęcie bądź to agresji, bądź innych własności osoby zagrażającej. Anna Freud i austriacki psychoanalityk René A. Spitz (1887-1974) dowodzili, że ten mechanizm odgrywa ważną rolę we wczesnym rozwoju superego, zanim krytycyzm skieruje się do wewnątrz w późniejszym stanie rozwoju. Psycholog amerykański pochodzenia austriackiego Bruno Bettelheim (1903-1990) opisał w artykule w „Journal of Abnormal and Social Psychology” (1943) i w rozdziale 4 książki The Informed Heart (1960), jak nawet w obozie koncentracyjnym niektórzy więźniowie identyfikowali się z esesmanami. CS 269. Keep Reading →
Slavoj Žižek: Kruchy absolut. Czyli dlaczego warto walczyć o chrześcijańskie dziedzictwo
Kruchy absolut. Czyli dlaczego warto walczyć o chrześcijańskie dziedzictwo to jedna z tych książek Slavoja Žižka, w których dokonuje on analizy współczesnego systemu społeczno-gospodarczego w duchu lacanowsko-freudowskiej psychoanalizy, heglowskiej fenomenologii i marksistowskiego materializmu historycznego. Znajdziemy więc tutaj specyficzną dla tego autora „wybuchową mieszankę psychoanalizy, filozofii niemieckiego idealizmu i popkultury”, jak to określił Julian Kutyła.
Trzeba bowiem powiedzieć bez ogródek, że Žižek to zaprzysięgły marksista, heglista i lacanista – i jako taki jeńców nie bierze. Keep Reading →
Od wielu lat zajmuję się psychologią – w tym także psychologią zaburzeń – a od co najmniej kilku coraz częściej słyszę o osobowości z pogranicza (Borderline Personality Disorder, w skrócie: BPD). I to nawet tak często, że już zaczęło mi się wydawać, że mniej więcej wiem, o co w tym zaburzeniu chodzi. Jak się okazało, byłem w błędzie. Dopiero po przeczytaniu książki Nienawidzę cię! Nie odchodź! Zrozumieć osobowość borderline Jerolda J. Kreismana i Hala Strausa mogę powiedzieć, że czegoś naprawdę się dowiedziałem. A to dzięki temu, że jest to prosto i kompetentnie napisana rzecz. Znajdziemy w niej historie autentycznych przypadków, przejrzyście wyłożoną teorię, przegląd poszczególnych strategii terapeutycznych, historyczny zarys rozwoju koncepcji zaburzenia osobowości z pogranicza oraz – co zawsze sobie cenię – bardzo empatyczne podejście autorów. Keep Reading →
Moustafa Safouan: Cztery lekcje psychoanalizy. Metoda Lacana
Kiedy wpada mi w ręce kolejna książka na temat myśli Jacquesa Lacana, jestem jednocześnie podekscytowany i zdystansowany. Podekscytowany, bo mam nadzieję, że dowiem się czegoś nowego o ludzkiej psychice – a niektóre koncepcje Lacana wydają mi się naprawdę odkrywcze. Zdystansowany, bo obawiam się, że zamiast poznawać ludzką psychikę będę się trudził nad rozszyfrowaniem tego, co się właściwie do mnie mówi.
Tak też było z książką Moustafy Safouana Cztery lekcje psychoanalizy. Metoda Lacana. Z jednej strony bardzo ciekawa rzecz, z drugiej pełna skrótów myślowych i dygresji, nie zawsze łatwych – zwłaszcza dla laików – do zrozumienia bez znajomości szerszego kontekstu. A atłasowa czapeczka ze srebrnym chwostem na czubku dla tego, kto zna cały kontekst myśli Jacquesa Lacana, razem z wszystkimi do niej przypisami, interpretacjami i komentarzami innych autorów. Keep Reading →
Cosimo Schinaia: Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila
Kiedy za jakieś zagadnienie – zazwyczaj z zakresu psychopatologii – zabierają się psychoanalitycy, możemy być niemal pewni, że ich analizy i interpretacje nie ograniczą się do obszaru klinicznego. Przeciwnie, rozpatrzą oni problem na szeroko zakreślonym tle społeczno-kulturowym, wychodząc ze słusznego – moim zdaniem – założenia, że nie można scharakteryzować części bez uchwycenia jej relacji z większą całością, która tę część konstytuuje. Nic w naturze ani w kulturze nie jest zawieszone w próżni. Każdy człowiek jest częścią jakiejś społeczności. Każde zaburzenie jest częścią pewnej struktury psychicznej, ta zaś jest uwarunkowana jeszcze szerszym kontekstem uwarunkowań zewnętrznych. Keep Reading →